Hình thức đào tạo là cách tổ chức và triển khai quá trình học tập, giảng dạy và rèn luyện kiến thức cho người học. Nó có thể bao gồm các hình thức như học chính quy, học tại chức, học từ xa, hay các chương trình đào tạo ngắn hạn. Hình thức đào tạo khác nhau sẽ phù hợp với nhu cầu và điều kiện của từng người học, giúp họ tiếp cận kiến thức một cách linh hoạt và hiệu quả.
Trong thời đại ngày nay, việc đào tạo đã trở nên đa dạng và linh hoạt hơn bao giờ hết. Từ việc học trong lớp đến học trực tuyến, từ đào tạo chính quy đến các khóa học ngắn hạn, mỗi hình thức đều có những ưu và nhược điểm riêng. Tổng quan về ” hình thức đào tạo ” trong bài viết này không chỉ đề cập đến việc học trong các cơ sở giáo dục truyền thống
Hãy cùng khám phá để hiểu rõ hơn về các phương pháp đào tạo này và xem chúng phù hợp với nhu cầu của bạn như thế nào.
Định nghĩa về hình thức đào tạo
Hiện chưa có luật nào rõ ràng về thuật ngữ hình thức đào tạo giáo dục. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng “Hình thức đào tạo” là cách tổ chức giảng dạy để truyền kiến thức chuyên ngành cho học viên ở các trung tâm học. Có nhiều loại hình thức đào tạo, chia theo nhu cầu và túi tiền của học viên. Mỗi loại có ưu thế riêng và mang lại lợi ích khác nhau cho học viên.
Trong môi trường giáo dục, có rất nhiều hình thức đào tạo khác nhau để người học có thể lựa chọn theo nhu cầu và khả năng tài chính của mình. Mỗi hình thức đào tạo mang đến những lợi ích riêng và phù hợp với từng cá nhân.
Tầm quan trọng của việc đào tạo trong giáo dục và doanh nghiệp
Việc đào tạo đóng một vai trò quan trọng trong cả giáo dục và doanh nghiệp. Trong giáo dục, nó giúp học sinh và sinh viên phát triển kỹ năng, kiến thức, và tư duy phê phán cần thiết cho sự phát triển toàn diện. Nó cũng là cầu nối giữa lý thuyết và thực hành, giúp họ sẵn sàng hơn cho thế giới thực tế.
Trong doanh nghiệp, việc đào tạo giúp nhân viên nâng cao kỹ năng, tăng hiệu quả công việc, và thích nghi với các thay đổi và đòi hỏi mới trong thị trường. Nó không chỉ giúp cải thiện năng suất làm việc mà còn tạo ra một môi trường làm việc tích cực, đồng lòng, góp phần vào sự thành công của doanh nghiệp.
Có mấy loại hình thức đào tạo hiện nay tại Việt Nam
Hệ thống giáo dục ở Việt Nam hiện nay chủ yếu tập trung vào ba hình thức đào tạo: chính quy, vừa làm vừa học và đào tạo từ xa. Người học có thể chuyển đổi giữa các hình thức này theo nguyên tắc liên thông.
Hình thức Đào tạo chính quy
Hệ chính quy đào tạo và tuyển sinh dựa chủ yếu vào điểm thi đại học hoặc cao đẳng. Sinh viên sau khi hoàn thành chương trình học sẽ nhận được bằng cấp chính quy. Đại học chính quy thường tổ chức học tập trên lớp vào buổi sáng hoặc chiều và tham gia các hoạt động khác do nhà trường quy định.
Điểm đáng lưu ý là đại học chính quy thường không quy định chuyên ngành, sinh viên có thể lựa chọn học ở trường mà họ mong muốn. Hiện nay, hệ đào tạo chính quy tại Việt Nam rất đa dạng với nhiều trường đại học và chuyên ngành khác nhau, mang lại nhiều cơ hội cho các thí sinh muốn theo học hệ đại học chính quy.
Đại học chính quy thường có hai khối kiến thức là đại cương và chuyên ngành. Khối đại cương bao gồm các môn học liên quan đến lý luận chính trị, kiến thức pháp luật và toán-tin. Các môn học được xây dựng trên cơ sở chương trình khung chuẩn do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và được gắn với từng ngành đào tạo.
Thời gian học của hệ chính quy có thể từ 4-6 năm, tùy thuộc vào trường và học sinh tốt nghiệp THPT. Mỗi năm học thường có 2 học kỳ với các bài thi cuối kỳ. Ngoài ra, có thể tổ chức thêm các kỳ học khác để cải thiện điểm hoặc học sớm để kết thúc chương trình học.
Sinh viên phải đăng ký học các học phần tự chọn trước khi bắt đầu học kỳ. Nhà trường sẽ xác định lịch trình học, các học phần bắt buộc và tự chọn, lịch kiểm tra, thi học phần, hình thức và điều kiện để được đăng ký học cho từng học phần.
Hình thức đào tạo chính quy được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam, từ các ngành khoa học tự nhiên đến xã hội, từ nghiên cứu đến thực hành và dịch vụ. Điều này giúp mọi người có cơ hội học đại học theo ngành mình yêu thích.
Hình thức Đào tạo từ xa
Có nhiều thuật ngữ được sử dụng để mô tả khái niệm giáo dục – đào tạo từ xa như Giáo dục mở, Giáo dục từ xa, Dạy từ xa, Học từ xa, Đào tạo từ xa, hoặc giáo dục ở xa. Tuy nhiên, chung quy lại, quá trình này bao gồm sự tách biệt về không gian và/hoặc thời gian giữa người dạy và người học.
- Theo định nghĩa của nhiều học giả, Giáo dục từ xa là một quá trình giáo dục – đào tạo trong đó phần lớn hoặc toàn bộ quá trình dạy học có sự tách biệt về không gian và/hoặc thời gian giữa người dạy và người học.
- Để thực sự hiệu quả, giáo dục – đào tạo từ xa đòi hỏi người học phải có mức độ tự nhận thức nhất định.
- Tuy không có định nghĩa chính xác về Giáo dục từ xa (GDTX), nhưng một cách tổng quát, GDTX là hoạt động dạy học diễn ra một cách gián tiếp thông qua phương pháp dạy học từ xa. GDTX bao gồm các yếu tố sau:
- Giảng viên và học viên ở khoảng cách xa (có sự ngăn cách về không gian, có thể là cùng trường học nhưng khác phòng học hoặc khác địa điểm địa lý).
- Nội dung dạy học được truyền tải tới học viên chủ yếu qua các hình thức gián tiếp như văn bản in, âm thanh, hình ảnh hoặc số liệu máy tính.
- Sự tương tác giữa giảng viên và học viên có thể diễn ra tức thời hoặc trễ sau một khoảng thời gian nào đó (có sự ngăn cách về thời gian).
- Có hai hình thức tổ chức GDTX phụ thuộc vào mức độ tương tác giữa giảng viên và học viên trong quá trình dạy học: GDTX tương tác và GDTX không tương tác.
Đào tạo từ xa là cách học mà người dạy và người học không cần gặp mặt trực tiếp. Học viên tự học thông qua các tài liệu như sách giáo trình, video, phần mềm máy tính và được hỗ trợ từ trường đại học thông qua công nghệ thông tin.
Việc học từ xa mất thời gian tương tự như học trực tiếp tại giảng đường. Đối với những người chưa có bằng đại học, nó kéo dài từ 3.5 đến 4 năm. Còn đối với những người đã tốt nghiệp đại học hoặc đã có bằng trung cấp, cao đẳng, thời gian học sẽ từ 1.5 đến 3 năm.
Cách học này rất linh hoạt, không bị giới hạn về thời gian và địa điểm nhờ sử dụng công nghệ. Học từ xa giúp nhiều người có thể theo học được nhiều chuyên ngành cùng một lúc và mang lại nhiều lợi ích khác nhau.
Hình thức Đào tạo kết hợp
Hình thức đào tạo kết hợp kết hợp giữa hình thức đào tạo truyền thống và trực tuyến, tạo điều kiện cho học viên có thể học tập tại trường đại học hoặc học trực tuyến tại nhà.
Hình thức Đào tạo tại chức ( vừa làm vừa học )
Học đại học hình thức vừa làm vừa học cho phép các trường đào tạo linh hoạt dựa trên nhu cầu và mong muốn của sinh viên. Đáng chú ý là bằng đại học tại chức được công nhận như bằng chính quy, nên các sinh viên học vừa làm vừa học hoặc theo học liên thông không cần quá lo lắng về cơ hội việc làm sau này.
Hình thức đào tạo vừa làm vừa học không tập trung liên tục, người học tập trung vào việc học tại địa điểm đào tạo trong từng học kỳ, đợt học. Sau khi kết thúc học kỳ, học đợt, người học tiếp tục làm công việc tại nơi làm việc.
Luật giáo dục Đại học đã thông qua việc bằng đại học chính quy và tại chức có giá trị như nhau từ ngày 1/7/2019. Điều này tạo điều kiện công bằng cho sinh viên theo học các hệ đào tạo ngoài chính quy, đảm bảo cơ hội ngang nhau trong công việc và công nhận văn bằng sau khi tốt nghiệp.
Nói một cách dễ hiểu, đào tạo vừa làm vừa học cho phép người học kết hợp cả công việc và việc học một cách linh hoạt. Họ có thể đi làm và đi học cùng một lúc và cuối cùng cũng có thể nhận được bằng tốt nghiệp có giá trị như bằng của hệ chính quy thông thường.
Hình thức Đào tạo liên kết
Đây là hình thức đào tạo được thực hiện bởi các tổ chức giáo dục cùng với các doanh nghiệp. Học viên sẽ được đào tạo trực tiếp bởi các chuyên gia từ doanh nghiệp, đảm bảo kiến thức đào tạo sát với thực tiễn và nhu cầu của các công ty, tạo điều kiện cho học viên có cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp.
Ngoài ra còn có các hệ đào tạo đại học khác như: Đào tạo lấy bằng đại học thứ hai (hệ đại học Văn bằng 2), Đào tạo liên thông từ Cao đẳng lên Đại học, Đào tạo liên thông từ Trung cấp lên Đại học. Tất cả các hình thức đào tạo trên đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. Học viên nên tùy vào nhu cầu, khả năng và mục tiêu của mình để chọn lọc hình thức đào tạo phù hợp nhất.
>>Xem thêm bài viết:
Thí sinh tự do thi lại đại học
Các Ưu nhược điểm của các loại hình thức đào tạo
Cùng Làm Bằng Toàn Quốc tìm hiểu về các ưu điểm và nhược điểm của các loại hình đào tạo này để xem mình phù hợp với loại hình nào nhé.
Hình thức đào tạo truyền thống
- Ưu điểm: đảm bảo tính chất chuyên môn và truyền thống của giáo dục; giúp sinh viên học tập trong môi trường tập trung, có thể giao tiếp trực tiếp với giảng viên và bạn bè.
- Nhược điểm: chi phí cao, yêu cầu thời gian dài và thường khó điều chỉnh để phù hợp với sự linh hoạt và nhu cầu học tập của sinh viên.
Hình thức đào tạo trực tuyến
- Ưu điểm: tiết kiệm thời gian và chi phí cho sinh viên; mang lại tính linh hoạt và tiện lợi trong việc học tập; dễ dàng truy cập từ mọi nơi với đủ điều kiện kết nối Internet.
- Nhược điểm: khả năng tương tác giữa sinh viên và giảng viên thấp hơn so với hình thức truyền thống; đòi hỏi sự tự chủ và kỷ luật học tập cao; có thể gặp khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề kỹ thuật và truyền tải kiến thức chuyên môn.
Hình thức đào tạo kết hợp (blended learning)
- Ưu điểm: kết hợp tốt những ưu điểm của hai hình thức đào tạo truyền thống và trực tuyến, tạo ra sự linh hoạt và tiện lợi cho sinh viên; cung cấp môi trường học tập đa dạng và phù hợp với nhu cầu của sinh viên.
- Nhược điểm: yêu cầu tính tự giác cao đối với sinh viên; có thể gặp khó khăn trong việc đồng bộ giữa các hoạt động học tập trực tuyến và truyền thống; đòi hỏi các giảng viên phải có kỹ năng giảng dạy linh hoạt và đa dạng.
Hình thức đào tạo định hướng nghề nghiệp
- Ưu điểm: đưa ra cho sinh viên một hướng đi rõ ràng trong việc lựa chọn nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp; đào tạo và cung cấp kỹ năng chuyên môn cần thiết cho công việc; giúp sinh viên sớm tiếp cận với thực tế công việc.
- Nhược điểm: hạn chế trong việc cung cấp kiến thức đa dạng, có thể khiến sinh.
Các hệ đào tạo
Cũng giống như việc lựa chọn hình thức đào tạo, người học có thể tùy chọn các hệ đào tạo phù hợp với nhu cầu và mong muốn học tập của mình. Ở Việt Nam, hệ đào tạo thường được phân thành hai nhóm chính: Hệ đào tạo chính quy và Hệ đào tạo không chính quy.
Hệ đào tạo chính quy
Hệ đào tạo chính quy bao gồm các hình thức: đại học chính quy, liên thông từ cao đẳng lên đại học và văn bằng 2.
- Đại học chính quy: Thời gian đào tạo thường kéo dài từ 4 – 6 năm, tùy thuộc vào ngành học. Sau khi tốt nghiệp, sinh viên sẽ nhận được bằng cử nhân từ cơ sở giáo dục đại học.
- Liên thông từ cao đẳng lên đại học: Thời gian đào tạo thông thường là 18 tháng (1.5 năm). Trong thời gian này, sinh viên sẽ kết hợp học kiến thức trên giảng đường với việc thực tập và chuẩn bị luận văn tốt nghiệp. Đối với trường hợp liên thông trái ngành, sinh viên sẽ phải học chuyển đổi trước khi vào chuyên ngành thuộc chương trình đại học, và do đó, thời gian đào tạo liên thông trái ngành kéo dài khoảng 24 tháng (hơn 2 năm), lâu hơn so với liên thông thông thường.
- Văn bằng 2: Đây là hệ đào tạo dành cho người học đã có một văn bằng đại học trước đó. Thời gian đào tạo của văn bằng 2 sẽ tùy thuộc vào cơ sở đào tạo, thông thường kéo dài từ 12 – 20 tháng (đối với ngành học giống với văn bằng 1) đến 24 – 36 tháng (đối với ngành học khác so với văn bằng 1).
Các hình thức đào tạo chính quy này cung cấp nhiều lựa chọn cho người học, giúp họ đáp ứng nhu cầu học tập và phù hợp với sự phát triển sự nghiệp của mỗi người.
Hệ đào tạo không chính quy
Hệ đào tạo không chính quy gồm đào tạo từ xa, văn bằng 1 (hệ vừa học vừa làm) và văn bằng 2 (hệ vừa học vừa làm).
- Đào tạo từ xa: Đào tạo từ xa là hình thức linh hoạt, không bị ràng buộc bởi thời gian và địa điểm nhờ sử dụng công nghệ thông tin trong quá trình đào tạo. Thời gian đào tạo từ xa tương tự như chương trình trực tiếp trên giảng đường, từ 3.5 – 4 năm cho người chưa có văn bằng đại học và từ 1.5 – 3 năm cho người đã có văn bằng đại học hoặc văn bằng trung cấp, cao đẳng.
- Văn bằng 1 – Hệ vừa học vừa làm: Thời gian đào tạo thường kéo dài khoảng 4 năm, và người học tham gia xét tuyển đầu vào bằng học bạ THPT hoặc kết quả thi THPT cùng với một số tiêu chí khác.
- Văn bằng 2 – Hệ vừa học vừa làm: Thời gian đào tạo thông thường kéo dài khoảng 2 năm, và người học phải có một văn bằng đại học cùng với một số tiêu chí khác để đủ điều kiện tham gia chương trình này.
Hệ đào tạo không chính quy mang lại sự linh hoạt cho người học, cho phép họ lựa chọn hình thức phù hợp với nhu cầu và tình hình công việc hiện tại của mình.
Quy định mới nhất hiện nay về việc ghi hình thức đào tạo lên bằng của sinh viên
Ngày 30/12/2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra Thông tư 27/2019/TT-BGDĐT, thay đổi quy định về văn bằng. Theo đó, không cần phải ghi hình thức đào tạo như trước. Sinh viên tốt nghiệp sẽ vẫn nhận văn bằng và phụ lục văn bằng, áp dụng cho các bằng cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ và tương đương.
Điểm mới trong Thông tư này là không cần ghi hình thức đào tạo như chính quy hay vừa làm vừa học, trên văn bằng. Thay vào đó, thông tin về hình thức đào tạo sẽ được ghi rõ trong phần phụ lục của văn bằng, đi kèm với các thông tin khác như chuyên ngành đào tạo, ngày nhập học, ngôn ngữ đào tạo, thời gian đào tạo và trình độ đào tạo theo Khung trình độ quốc gia Việt Nam.
Tóm lại, văn bằng sẽ chỉ còn ghi 10 thông tin chính gồm: Tiêu đề, tên văn bằng theo trình độ đào tạo, ngành đào tạo, tên cơ sở giáo dục đại học cấp văn bằng, họ, chữ đệm, tên, ngày tháng năm sinh của người được cấp văn bằng, hạng tốt nghiệp (nếu có), số hiệu và số vào sổ gốc cấp văn bằng.
Nhờ sự điều chỉnh này, văn bằng sẽ trở nên rõ ràng và tiện lợi hơn trong việc cung cấp thông tin về hình thức đào tạo cho người sử dụng.
Làm thế nào để chọn hình thức đào tạo phù hợp với bản thân
Chọn hình thức đào tạo phù hợp với bản thân đòi hỏi sự cẩn trọng và hiểu rõ nhu cầu của mình.
Đầu tiên, bạn cần xác định mục tiêu học tập và lĩnh vực bạn muốn phát triển. Tiếp theo, xem xét phong cách học tập của bạn, liệu bạn học tốt hơn thông qua hình thức trực tiếp hay trực tuyến. Cân nhắc thời gian, ngân sách và địa điểm cũng rất quan trọng.
Nếu bạn cần sự linh hoạt, việc học trực tuyến có thể là lựa chọn tốt. Còn nếu bạn muốn sự tương tác trực tiếp với giảng viên, hình thức đào tạo tại lớp có thể phù hợp hơn. Cuối cùng, hãy tìm hiểu và so sánh các chương trình đào tạo từ các tổ chức khác nhau để chọn ra chương trình phù hợp nhất với mục tiêu và điều kiện của bạn. Cụ thể như sau:
Đối với Đào tạo chính quy
- Đối tượng: Học sinh, sinh viên ngay sau khi tốt nghiệp trung học hoặc đã có bằng cử nhân/diploma muốn theo đuổi bằng cấp cao hơn.
- Độ tuổi: Thông thường từ 18-22 tuổi cho bậc đại học nhưng cũng có thể rộng hơn tùy thuộc vào chương trình và mục tiêu học tập cá nhân.
Đối với Đào tạo từ xa
- Đối tượng: Người làm việc toàn thời gian, người sống ở vùng xa xôi hoặc có trở ngại về di chuyển, những người muốn linh hoạt trong việc học.
- Độ tuổi: Không giới hạn. Tùy thuộc vào mục tiêu học tập và yêu cầu của chương trình.
Đối với Đào tạo kết hợp
- Đối tượng: Người muốn kết hợp giữa hình thức học trực tiếp và trực tuyến, những người cần linh hoạt trong việc học nhưng vẫn muốn có sự tương tác trực tiếp.
- Độ tuổi: Không giới hạn. Phù hợp với mọi độ tuổi tùy thuộc vào mục tiêu và yêu cầu của chương trình.
Đối với Đào tạo tại chức
- Đối tượng: Cán bộ, nhân viên trong tổ chức/ doanh nghiệp muốn nâng cao kiến thức và kỹ năng mà không cần nghỉ việc.
- Độ tuổi: Thường là đối tượng trưởng thành, đã đi làm. Tuổi thường từ 25 trở lên.
Đối với Đào tạo liên kết
- Đối tượng: Sinh viên muốn theo đuổi chương trình giáo dục được công nhận quốc tế, kết hợp giữa hai hoặc nhiều tổ chức giáo dục.
- Độ tuổi: Phụ thuộc vào chương trình và bậc học. Đa số là sinh viên đại học hoặc sau đại học, tuổi từ 18-30.
Đối tượng và độ tuổi phù hợp sẽ phụ thuộc vào mục tiêu, nhu cầu và hoàn cảnh cụ thể của mỗi người.
>>Xem thêm bài viết: